Voor iedere ouder zal vaak in de opvoeding de vraag spelen, hoe kan ik mijn kind tot een zelfstandige volwassen persoonlijkheid laten opgroeien.  Deze vraag geldt nog in het bijzonder voor het gehandicapte kind, omdat de ontwikkeling vaak zo’n uniek verloop heeft. De weg naar zelfstandigheid vraagt uithoudingsvermogen en geduld van de opvoeder. Immers een kind met (meerdere) beperkingen onderneemt vaak pogingen die niet direct leiden tot succes. Wanneer kan het een aanmoedigende ervaring worden voor je kind? 

Helderheid
Wat je wil bereiken helder formuleren. Dit is natuurlijk afhankelijk van de aard van de beperkingen van je kind. Een te grote stap maakt het niet haalbaar. Maar bedenk hoeveel niet gedachte mogelijkheden je kind misschien toch in zich heeft (dat houd je open). Te kleine stap geeft geen uitdaging om je er voor in te zetten. Bij elke stap die je zet moet er een gezonde soort spanning bestaan om wat je nastreeft. 

Tijd
De eerste vraag die je jezelf stelt: heb ik hier tijd voor? En dat bedoel ik letterlijk. Heb ik nu tijd voor mijn kind? Zijn er geen andere (belangrijke) taken/zaken die je aandacht vragen of je afleiden? Door aandacht en tijd ontstaat er ruimte. Ruimte die gevuld kan worden met het nieuwe, zodat een verandering kan plaats vinden. Wie z’n kind stappen vooruit wil laten maken, moet er zelf ook tijd en ruimte voor hebben. 

Frequentie
Je kunt je kind beter die ene goede ervaring meegeven, dan krampachtige regelmaat, dan zit je in de ‘moet’ en niet in de moed. Plaats de activiteit en het beoogde resultaat in een tijdspad, voordat je de balans van het eindresultaat opmaakt. In die tussenliggende periode geef je je kind de ruimte. 

Innerlijk verlangen
Een andere belangrijke voorwaarde is te zien, waar te nemen hoe groot het verlangen is van je kind om deze activiteit te willen leren. Het gaat om het innerlijk verlangen van je kind. Wordt de vraag uit gewoonte gesteld of omdat het zo hoort? Dan zul je geen bezieling ervaren. Maar ervaar je een verlangen, een enthousiasme bij je kind. Dan weet je, de vraag komt van binnen uit. 

Vertrouwen
Het is belangrijk om als opvoeder vertrouwen te houden. Eenmaal van start kan het spanningen, twijfel en muizenissen bij jezelf oproepen, ‘is het niet te hoog gegrepen’, ‘wordt het wel wat’, ‘het lijkt wel of het erger wordt’. Je neemt het bij jezelf waar en laat het zijn. Een dagboek bijhouden over wat er feitelijk gebeurt, kan je helpen het in perspectief te blijven zien.  

Onvoorwaardelijk
Wanneer je start weet je niet waar je uitkomt, je houdt het open, geen verwachting. Dat lijkt makkelijk, maar is het vaak niet. Want eigenlijk wordt gevraagd om ‘los te laten’ zodat het pad bewandeld kan worden ‘naar het doel’ toe. Maar uit angst of we het al of niet halen, wordt het doel de oplossing, met als gevolg ‘controle’. Dat is jammer, want het zet jezelf klem.Wat ik bedoel is ‘hoor het verlangen’, maak er een streven van en ervaar hoe leuk en zinvol ‘op pad gaan’ kan zijn en dan zal aan het eind blijken wat de opbrengst is.Deze opbrengst kan weer het nieuwe vertrekpunt zijn voor de volgende stap, de volgende verandering. 

Wie zo in een veranderingsproces kan staan vergroot de kans dat zijn of haar kind een groeimoment doormaakt, een positieve ervaring waarop je kind kan terugvallen, met de wetenschap: het is me gelukt.

Heb je een vraag of wil je reageren? Mail naar info@kinderpraktijkliv.nl

Edith Speelberg (49) is kunstzinnig therapeut en moeder van twee kinderen waarvan de jongste meervoudig gehandicapt is. Elke maand beschrijft ze een voorbeeld uit de praktijk wanneer zorg of opvoeding van je kind (even) niet vanzelfsprekend loopt.